De IJssellandScan, een website met cijfers en onderzoek gebundeld van GGD IJsselland en Proscoop, bestaat drie jaar. Rianne van den Berg, directeur publieke gezondheid bij GGD IJsselland en Arie Jongejan, directeur bestuurder bij Proscoop vertellen over deze mooie samenwerking. Ze blikken terug op de afgelopen drie jaar. Ze vertellen waarom de IJssellandScan zo’n mooi middel is, juist in deze tijd en wat het heeft opgeleverd om dit samen te doen.
Wat heeft de samenwerking opgeleverd?
Rianne: “Heel veel! We werken als organisaties voor verschillende doelgroepen. En daardoor hebben we data vanuit zowel de eerste lijn als vanuit de nulde lijn op kunnen nemen. Door de samenwerking is de data dus voor meer mensen interessant.
Proscoop werkt vooral voor de eerstelijnszorg, zo is data over de arbeidssituatie van huisartsen verzameld door Proscoop. Als GGD verzamelen we de cijfers vooral voor gemeenten en beschikken we bijvoorbeeld over data over groen in de leefomgeving en de relatie van groen met gezondheid. De data gaat dus ook niet alleen over het sociale domein, maar bijvoorbeeld ook over het ruimtelijke domein. Dit geeft een mooi en integraal totaalbeeld aan cijfers.”
Arie: “Juist die combinatie van de data is interessant. Steeds vaker wordt door aanbieders en inkopers van zorg- en welzijn het belang gezien van domein overstijgende samenwerking. Ook de samenhang met andere domeinen zoals arbeid, wonen, onderwijs, leefomgeving wordt steeds beter op waarde geschat. Wanneer we die data van al de partijen in die domeinen kunnen samenbrengen dragen we bij aan onderbouwde keuzes voor beleid en praktijk.”
Rianne: “Ik word regelmatig benaderd door bijvoorbeeld andere GGD’en die “jaloers” zijn op onze IJssellandScan”
Rianne: “Daarnaast heeft de samenwerking een goed inzicht in en ook begrip voor elkaars organisatie opgeleverd. Ook op andere onderwerpen dan de IJssellandScan vinden we elkaar goed. Dit geldt zowel ambtelijk als bestuurlijk. Denk bijvoorbeeld aan de regionale beweging rond positieve gezondheid. Een beweging waarin we geloven en waarbij het van belang is om samen te werken, juist tussen preventie en zorg. We treffen elkaar ook in regionale preventiecoalities en in samenwerkingsverbanden zoals Regionale Zorgalliantie Zwolle en kunnen daardoor samen met veel andere partijen bijdragen aan de gezondheidsdoelen van onze regio.”
Arie: “In het begin was het ook nodig en leerzaam om elkaars taal te leren kennen. De professionals in onze organisaties waren en zijn actief in de cirkel Data, Dialoog, Doen. Door deze achtergrond wordt er in de samenwerking heel veel kennis en ervaring bij elkaar gebracht. Hoe we aankijken tegen ‘ziekte’ en ‘gezondheid’ heeft zeker geholpen bij het elkaar goed verstaan. Er is, en gelukkig bij steeds meer organisaties in zorg- en welzijn, een meer gezamenlijke visie gekomen, waarbij (positieve) gezondheid de basis vormt.”
Arie: “Niet alleen de expertise, maar ook ons werkveld vult elkaar aan.”
Rianne: “Ik word regelmatig benaderd door bijvoorbeeld andere GGD’en die “jaloers” zijn op onze IJssellandScan. Ook zie ik regelmatig terug dat er naar de IJssellandScan wordt verwezen: de bekendheid groeit nog steeds, dus dat is mooi!”
Arie: “De IJssellandScan heeft volgens mij ook wel iets weg van een etalage. We laten aan een toenemend aantal bezoekers zien wat de eigen(n)aardigheden zijn van de inwoners in onze regio. Dat steeds meer beleidsmakers en professionals uit de praktijk daar gebruik van maken is natuurlijk heel mooi. Zeker wanneer we daarmee wetenschap, beleid en praktijk met elkaar weten te verbinden.”
Waar vullen de organisaties elkaar aan?
Rianne: “Als GGD verzamelen we andere informatie dan Proscoop. Daardoor is er meer informatie beschikbaar en waar mogelijk worden gegevens gecombineerd. En waar het handig is werken we echt samen wat betreft informatie verzamelen. Zo werken we bijvoorbeeld samen aan de monitoring van het project Vitaal Vechtdal.”
Arie: “Niet alleen de expertise, maar ook ons werkveld vult elkaar aan. De GGD is goed thuis en bekend in het gemeentelijk en sociale domein. Proscoop heeft haar wortels in de (eerstelijns) zorg. Beide organisaties hebben een maatschappelijke opdracht, een groot netwerk in het gezamenlijke werkgebied en worden gefinancierd vanuit publieke middelen.
We zijn beide betrokken bij verschillende (soms gezamenlijke) projecten en programma’s waarbij we de resultaten meten en monitoren. Samen verrijken we daarmee de IJssellandScan en laten de deelnemende welzijn- en zorgpartners zien wat ze doen en wat het de inwoners gaat opleveren.”
Wat is volgens jullie de grootste meerwaarde van de IJssellandScan?
Rianne: “De coronacrisis heeft ons in dit kader een beetje geholpen. Want de IJssellandScan biedt de mogelijkheid om snel in te spelen op een actueel thema. We hebben in het begin van de coronacrisis een zogenaamde ‘tegel’ aangemaakt met coronacijfers. De behoefte aan data om op te sturen was er altijd al, maar is met de coronacrisis zeker gegroeid.
Ook monitoren we bijvoorbeeld wat de impact van corona op verschillende doelgroepen is. Bestuurders van gemeenten en instellingen zijn meer op zoek naar stuurinformatie en dat biedt de IJssellandScan. De corona-tegel is qua bezoekersaantallen de best bezochte informatie op de IJssellandScan.
Maar naast corona geven de verschillende tegels van de IJssellandScan een snel beeld van alle indicatoren waar we informatie over hebben. Dit is zeker handig voor mensen die minder vaak met data of databanken werken. In de IJssellandScan zijn de gegevens van onderzoeken, de rapportages en de data hiervan allemaal op één plek te vinden en op een aantrekkelijke manier weergegeven.”
Rianne: “De IJssellandScan geeft een mooi en integraal totaalbeeld aan cijfers.”
Arie: “Ik denk dan gelijk weer aan die etalage. Door de heldere manier van presenteren wordt zichtbaarder en toegankelijker wat we allemaal in huis hebben: landelijke data aangevuld met data uit de regio. Veel gegevens zijn ‘direct mee te nemen’ zodat geïnteresseerden er zelf mee aan de slag kunnen. Voor verdiepende vragen zijn collega’s beschikbaar.”
Hoe kijken jullie terug en hoe kijken jullie vooruit?
Rianne: “We kijken positief terug op wat we met elkaar hebben gerealiseerd en zien kansen om de aandacht voor preventie en een gezonde sociale basis te laten groeien. Gezondheid is belangrijker dan ooit, dat laat de coronacrisis zien. Het gaat steeds meer over breed kijken naar gezondheid en juist dan zijn cijfers ook nuttig als onderbouwing.”
Arie: “Kennis en ervaring benutten en verrijken, in combinatie met andere waardevolle landelijke ontwikkelingen lijkt mij een mooie opgave voor de komende tijd”
Arie: “We hebben met onze samenwerking een stevige basis gelegd. Met meer eenheid van taal en data, de beschikbare data transparant en toegankelijk gemaakt. Daarop bouwen we nu door. En dat steeds meer samen met onze partners in de regio.”
Rianne: “We willen graag nog meer inzetten op monitoring van projecten en programma’s, zoals bijvoorbeeld Vitaal Vechtdal. Daarnaast zouden we ook graag nieuwe cijfers opnemen, zoals bijvoorbeeld data over de WMO. Deze data willen we dan graag uit verschillende bronnen halen, zodat we een compleet beeld krijgen. Mogelijk kunnen we ook nog meer projecten vanuit een enkele gemeente opnemen en gaan daarover met hen in gesprek. Dit kan dan hopelijk andere gemeenten weer inspireren.”
Arie: “Ik zou het heel waardevol vinden wanneer we de ervaringen die we in deze regio opdoen, en in de andere werkgebieden van Proscoop, nog beter kunnen benutten. In Noordoost-Nederland werken we met vijf GGD’en samen. Samen met andere regionale partners zijn en worden regiobeelden, populatieanalyses, regionale modellen, scans, scenariomodellen ontwikkeld. Deze initiatieven bevatten, net als de IJssellandScan, allemaal waardevolle en soms unieke elementen. Die kennis en ervaring benutten en verrijken, in combinatie met andere waardevolle landelijke ontwikkelingen lijkt mij een mooie opgave voor de komende tijd.”